Bedrijven gaan voortaan zelf onderzoek doen naar arbeidsongevallen en daarvan meer leren. Dat beoogt de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) met haar nieuwe aanpak. Sinds 1 januari 2023 zet de NLA namelijk bij ongevallen verschillende interventies in om het leereffect te vergroten. Zelf leren van ongevallen zorgt ervoor – aldus minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in haar brief aan de Kamer- dat herhaling van gevaarlijke situaties zoveel mogelijk wordt voorkomen en dat de veiligheidscultuur en het gedrag op de werkvloer structureel verbetert.
Voorkomen
De Arbeidsomstandighedenwet verplicht werkgevers om meldingsplichtige arbeidsongevallen direct door te geven aan de Arbeidsinspectie. Dit zijn ongevallen op het werk die tot blijvend letsel of ziekenhuisopname leiden, dan wel een dodelijke afloop hebben. Jaarlijks ontvangt de Arbeidsinspectie tussen de 3.500 en 4.500 van dergelijke ongevalsmeldingen en in 2021 overleden zestig slachtoffers bij een arbeidsongeval. Ongevallen komen het vaakst voor in de sectoren industrie en bouw, in de sector handel gebeuren relatief veel ongevallen met jongeren. Die lopen daarbij vaak botbreuken, wonden of amputaties op. Ongevallen met werknemers tussen 45 en 64 gebeuren daarnaast relatief vaak in de sector transport en logistiek, zo meldt de Monitor Arbeidsongevallen van de NLA. Er gebeuren dagelijks ongevallen op de werkvloer die meestal voorkomen hadden kunnen worden. Daarom is het van groot belang dat arbeidsveiligheid een prominentere plek krijgt in het beleid van werkgevers.
Koersverandering
De nu ingevoerde nieuwe werkwijze vloeit voort uit eerdere pilots en uit de wens van Tweede Kamerleden om de werkwijze van de Arbeidsinspectie meer te richten op het trekken van lering uit ongevallen. Op deze manier zullen werkgevers meer tijd en geld investeren in de verbetering van veiligheidsmaatregelen, -gedrag en -cultuur en zich minder bezighouden met juridische procedures en het betalen van boetes, stelt minister Van Gennip van SZW. In onze contacten met zowel Kamerleden als de Arbeidsinspectie over dit onderwerp hebben we in 2022 aangedrongen op het leereffect van ongevallen en de kans om de veiligheid op de werkvloer hiermee te verhogen. We zijn dan ook blij met deze koersverandering van de NLA.
Verbeterplan
Met de nieuwe aanpak van de NLA – ook wel de gedifferentieerde aanpak ongevalsonderzoek (GAO) genoemd – gaat de werkgever het ongevallenonderzoek zelf uitvoeren. Hij stelt aan de hand van een zelfinspectie tool binnen vijftien werkdagen een rapportage en verbeterplan op, dat door de Arbeidsinspectie wordt beoordeeld. Op deze manier wordt de werkgever zich bewuster van de risico’s op de werkvloer en wordt hij tevens gestimuleerd om passende preventieve maatregelen te nemen. Als de rapportage en het verbeterplan goedgekeurd zijn door de NLA, gaat de Arbeidsinspectie niet over tot handhaving, tenzij uit een vervolginspectie blijkt dat er sprake is van een overtreding. Dan kan alsnog een boete volgen.
Maatschappelijke impact
Er zijn overigens ook uitzonderingen, waarbij de NLA zelf het onderzoek zal blijven doen. Zoals bij ongevallen waarbij het slachtoffer jonger is dan achttien jaar of waarbij een familielid van de werkgever betrokken is. Ook als de historie van het bedrijf daartoe aanleiding geeft, of als er sprake is van een ongeval met grote maatschappelijke impact, blijft de Arbeidsinspectie het onderzoek zelf uitvoeren.
evofenedex ziet in het leren van ongevallen een belangrijke stap voorwaarts in de bewustwording en het verbeteren van de veiligheid op de werkvloer. We zien een toenemende aandacht in het bedrijfsleven voor bv RI&E en de verdiepende onderzoeken daarachter.
