Ondanks alles heeft de overheid de klimaatdoelen van 2020 gehaald. Daarmee voldoet het ook aan de uitspraak van de rechter na de Urgenda-zaak. De pandemie speelde een belangrijke rol bij het halen van de doelen; pre-covid voorspellingen lieten zien dat het kabinet het doel bij lange na niet zou halen.
De definitieve cijfers van CO2-uitstoot verschenen onlangs via het RIVM en het CBS. Ze laten zien dat de uitstoot in 2020 25,5 procent lager lag dan in 1990. Dat is een half procent méér dan volgens de Urgenda-uitspraak nodig was. In totaal stootte ons land 164 megaton CO2 uit, en die daling kwam voor een belangrijk deel in 2020 door: in dat jaar ging er 16 megaton minder CO2 de lucht in dan het jaar ervoor.
Die daling heeft twee belangrijke oorzaken: de pandemie en de zachte winter. Die eerste zorgde vooral voor minder wegverkeer. 15 procent minder auto’s op de weg zorgt voor 4,5 megaton minder CO2. En door de warme winter kwam er 1,5 minder CO2 vrij door het verstoken van aardgas voor verwarming.
Kolencentrales in Nederland
De rest van de reductie, het grootste deel, komt doordat de kolencentrales minder te doen hadden. 9 megaton bespaarden ‘we’ daarmee. De sluiting van de Hemwegcentrale in Amsterdam, in december 2019, droeg hieraan bij. Maar ook de actieve kolencentrales hadden minder te doen. Dat past in een trend; in 2020 waren kolen relatief duur ten opzichte van gas.
Marjan Minnesma van Urgenda vertelt aan ANP: “Het is mooi dat het doel gehaald is, maar het komt door drie toevalstreffers. Niet vanwege beleid.” Daar lijkt ze gelijk in te hebben, want in 2019 liet een raming van het Planbureau voor de Leefomgeving nog zien dat de reductie in 2020 op 21 procent uit zou komen in plaats van de gewenste 25 procent.
Hoge gasprijs drukt uitstoot
Hoe de cijfers voor 2021 definitief uitpakken moet nog blijken. Analyse en verwerking van de uitstootcijfers kost tijd; vandaar dat de uitstoot van 2020 nu pas definitief bekend is. In 2021 krabbelden we weer op na de coronapandemie. Maar, zo analyseert Minnesma voor ANP, gas was de laatste maanden erg duur. Dat drukte de productiviteit en daarmee de uitstoot.
In 2030 moet de uitstoot volgens de klimaatwet 49 procent lager liggen dan in 1990. Het nieuwe kabinet wil het, in lijn met Europa, op 55 procent zetten. Rutte IV is ambitieuzer op klimaatgebied dan de voorgangers. De vraag is of de beoogde reductie ook zonder meevallers gehaald kan worden.