De toegevoegde waarde van logistiek vastgoed voor Nederland is de afgelopen jaren onderwerp van stevige discussie. Het ontbreekt echter aan overkoepelend beleid gebaseerd op een heldere langetermijnvisie, dat recht doet aan het belang van logistiek vastgoed voor de nederlandse economie.
De invalshoeken van de maatschappelijk discussie over logistiek vastgoed is vaak landschappelijk, economisch of sociaal maatschappelijk ingestoken. Elk van deze invalshoeken bepalen meestal ook de toonzetting. Ik begrijp de standpunten en kritische houding, maar helaas beperken ze zich meestal tot deelgebieden. Het ontbreekt aan een constructieve opstelling waarbij zowel naar de lange termijn wordt gekeken als naar de samenhang van al die afzonderlijke aspecten en deelbelangen. Een overkoepelend beleid dus, dat zo noodzakelijk is voor logistiek vastgoed als onderdeel van de Nederlandse logistieke propositie en dat richting en vertrouwen geeft aan ontwikkelaars, investeerders, gebruikers en alle ketenpartijen die in de logistiek actief zijn.
Logistieke positie groeit in 2021
Cijfers tonen aan dat Nederland onverminderd aantrekkelijk is als logistiek- en distributieland. Ondanks de pandemie noteerde Nederland Distributieland (NDL) in 2021 opnieuw een recordaantal nieuwe investeringsprojecten en buitenlandse toetreders die Nederland hebben gekozen voor hun logistieke operatie. En ook de projectenportefeuille voor 2022 is goed gevuld.
En ondanks alle discussies rondom de ‘verdozing’ van Nederland is volgens Buck Consultants in 2021 opnieuw een recordgroei aan megadistributiecentra geboekt. Er zijn 25 nieuwe XXL-DC’s gerealiseerd met een oppervlakte van meer dan 40.000 m2 per locatie. Belangrijke aanvullende informatie is dat deze werk bieden aan naar schatting bijna 10.000 mensen. Overigens wordt voor 2022 minder groei in nieuwe distributiecentra verwacht vanwege ruimtegebrek en de huidige arbeidsmarktkrapte.
Maar het negatieve sentiment rond logistiek vastgoed groeit ook
Het zijn mooie cijfers, maar het leidt tevens tot meer weerstand. Want tegelijkertijd las ik in het Financieele Dagblad de kop dat lokale gemeenten nu echt op de rem gaan trappen bij de komst van grote distributiecentra. De gronduitgifte is beperkt en het negatieve sentiment neemt toe. Wethouders willen meer aandacht voor een juiste verdeling tussen grote en kleinere centra, aandacht voor natuur en meer ruimte voor lokale bedrijven met hoogwaardige arbeid.
Logistiek vastgoed levert meer waarde dan enkel de locatie zelf
Het is goed dat deze discussie wordt gevoerd, maar laten we binnen deze discussie niet vergeten dat een vastgoedlocatie niet op zichzelf staat. De locatie is als knooppunt onderdeel van een veel grotere logistieke keten met toegevoegde waarde voor havens, logistieke dienstverleners en intensiveert de logistieke verbinding met ons achterland. Dit perspectief is belangrijk, maar wordt nergens genoemd. Gemeenten en provincie beschikken over lokale autonomie, maar ik vind dat het logistieke logistiek vastgoedlandschap desondanks ook een landelijke, overkoepelende visie verdient.
Thema logistiek vastgoed daagt uit tot slimme oplossingen…
Een ding is zeker, we kunnen Nederland qua oppervlakte niet groter maken. De sector moet zelf ook bijdragen door slimmer om te gaan met het benutten van de vierkante meters en door vastgoed te ontwikkelen op een duurzame en energiezuinige wijze. Daar zijn al vele voorbeelden van te vinden. Toepassing van LED-verlichting en zonnepanelen draagt bij aan een efficiëntere energievoorziening. Regenwater wordt opgevangen voor bewatering van groenzones, het schoonmaken van de bedrijfshallen en het spoelen van de toiletten. Ontwikkelaar Intospace gaat met slimme concepten nog een stapje verder. In hun visie kan de beschikbare grond voor logistiek vastgoed nuttiger gebruikt worden door dubbellaagse distributiecentra te bouwen. Bovendien kunnen de daken van gebouwen veel intensiever worden gebruikt door er parkeergelegenheid, daktuinen of zelfs parken inclusief padelbanen op aan te leggen. Stel je eens voor hoe dat er uit zou kunnen zien. Dit soort visies geven een heel ander beeld en zijn ook waardevol voor de nieuw te realiseren hub-locaties voor de zero-emissiebelevering van de grote steden.
Door innovaties slim in te zetten worden oplossingen bedacht voor het bouwen van circulair logistiek vastgoed. Heembouw en Stichting Building for Good stellen dat een alternatief voor cement in de betonvloer, het materialenpaspoort, mogelijk hergebruik van materialen en flexibilisering van ruimtebestemming logistiek vastgoed bijdragen aan de doelstellingen om naar een circulaire economie te gaan. Zij voorzien dat er een apart certificaat komt voor circulair logistiek vastgoed.
…én visie
Het zou onverstandig zijn Nederland vol te bouwen met distributiecentra om enkel aan de marktvraag te kunnen voldoen. In december werd tijdens het webinar van Nieuwsblad Transport rondom logistiek vastgoed al door Wim Eringfeld van STEC, Remco Buurman van NDL en mijzelf onderstreept dat een constructieve discussie en langetermijnvisie nodig is. Voeg hier nog een flinke dosis slimheid aan toe en Nederland positioneert zich ook op dit gebied als duurzaam vestigingsland.
