Erica Caluwaerts, Antwerps schepen voor economie, werk, innovatie en digitalisering, vertelt in deze column over de voortrekkersrol die haar stad vervult op het gebied van duurzame chemie, doorgedreven digitalisering en slimme stadsprojecten.
Erica Caluwaerts: “We zetten duurzame innovatie centraal in ons economisch beleid. Meer zelfs: we proberen daar een voorsprong in te nemen ten opzichte van andere steden. Niet alleen door onze sterke economieën weerbaar te maken, ook om onze internationale aantrekkingskracht te vergroten.”
En dat loont: de Scheldestad wordt internationaal geroemd om zijn strategie om buitenlandse investeringen aan te trekken. Antwerpen heeft de eerste plaats behaald in een ranking van steden tot 2 miljoen inwoners die Financial Times opstelde. In diezelfde ‘Global Cities of the Future 2021/22’-rankings van fDI Intelligence, het kenniscentrum van het gerenommeerde dagblad, behaalde de stad een achtste plaats voor ‘economisch potentieel’, een tweede plaats voor ‘connectiviteit’ en een zesde plaats voor ‘bedrijfsvriendelijkheid’.
Kennisdeling centraal in inspirerende innovatiehubs
“Om de traditionele Antwerpse sectoren (de diamant, retail, haven en chemie) toekomstklaar te maken en te houden, zijn kruisbestuivingen nodig”, aldus Caluwaerts. “Daarom is onze stad rijk aan innovatiehubs: plaatsen waar grote bedrijven, kleinere veelbelovende spelers en onderzoekers samenkomen en kennis uitwisselen. Op innovatiegebied zijn er drie grote economische clusters waar we ons op toespitsen: digitalisering, circulaire economie en healthcare. Ten volle inzetten op duurzaamheid is daarbij te allen tijde een vereiste. Rond die focuspunten bouwen we aan inspirerende en doeltreffende ecosystemen.”
“Een treffend voorbeeld is The Beacon, een innovatiehub die start-ups en grotere bedrijven samenbrengt en zich concentreert rond digitalisering, en dan vooral artificiële intelligentie (AI) en het Internet of Things (IoT)”, vervolgt de schepen.
“Dergelijke kennisdeling draagt enorm bij tot de competitiviteit van de maakindustrie. Drones die ingezet worden in de haven, brillen waarmee mensen in het veld en op het bedrijf zelf met elkaar in contact kunnen staan en waarop de nodige informatie verschijnt… ongelooflijke technologieën zien daar het levenslicht.
We leren dankzij The Beacon ook veel over onze stad zelf. Met het project Twin Cities werd een digital twin gemaakt van Antwerpen, een exacte virtuele kopie van de werkelijkheid. Aan de hand van data kunnen we zo bijvoorbeeld beter inschatten wat overstromingsgevoelige gebieden zijn of voorspellen hoe de massa zich voortbeweegt, en daar gerichter op inspelen.”
PFAS en waterstof
Ook BlueChem, de incubator voor duurzame chemie, mist zijn doel niet. “Dankzij die innovatiehub, gelegen op de Blue Gate Antwerp-site – het allereerste circulaire, eco-effectieve en watergebonden bedrijventerrein in België – zetten we grote stappen vooruit”, vertelt Caluwaerts. “Drinkwaterbedrijven willen uiteraard het allerliefst geen PFAS in hun drinkwater, maar de stoffen zijn moeilijk te zuiveren met traditionele zuiveringstechnieken. Op BlueChem is er nu een bedrijf al in verre ontwikkeling om die uitdagende klus wél te klaren.”
En Caluwaerts heeft nog een aankondiging over baanbrekende innovatie: “Momenteel zijn alle ogen wereldwijd gericht op waterstof. In de Antwerpse haven zetten enkele bedrijven nu al grote stappen. We bekijken momenteel of we ook rond waterstof een hub kunnen creëren op Blue Gate Antwerp, om zo alles in een stroomversnelling te brengen.”
Een slimmere stad
Naast het samenbrengen van veelbelovende spelers en het stimuleren van ecosystemen, investeert de stad nog op twee andere manieren in innovatie. “Soms lanceren we een call om bedrijven te subsidiëren met een bepaald innovatief project. Maar nooit om iets levensvatbaar te houden. We geven een financieel duwtje in de rug, waarna het project zich op zelfstandige basis verder ontwikkelt en tot bloei komt.”
De stad participeert ook in projecten. Erica Caluwaerts: “De behoefte aan digitalisering en artificiële intelligentie geldt vaak ook voor het publieke domein. En dan moet je als stad durven springen in het onbekende.”
Stad Antwerpen onderzoekt momenteel bijvoorbeeld met City of Things of het mogelijk is om de geluidsoverlast door het nachtleven in de universiteitsbuurt en het historisch centrum aan te pakken met innovatieve, technologische ingrepen. “Denk aan straatverlichting die aanspringt als er te veel lawaai is. Maar er wordt ook volop geëxperimenteerd met geur- en geluidssensoren en projecties van boodschappen.”
Caluwaerts is razend enthousiast over de slimme straatverlichting die haar stad op dit moment rijk is. “In een eerder onderzoeksproject werd nagegaan hoe bewegingssensoren, camera’s en weerstations de verlichting dynamisch kunnen aansturen. Artificiële intelligentie is een fantastische tool om onze stad te reguleren. Het maakt het leven van onze Antwerpse burgers niet alleen aangenamer, ook de economische besparing is enorm dankzij de slimme straatverlichting.”
De sleutelrol van Advanced Engineering
De schepen is ervan overtuigd dat veel steden van elkaar kunnen leren. “Niet elke stad heeft dezelfde behoeften, maar veel steden hebben dezelfde uitdagingen.” Voor de verschillende sectoren in een stad geldt hetzelfde.
“Net daarom is blijven voorttrekken en innoveren ‘in goed gezelschap’ essentieel. Beurzen en evenementen als Advanced Engineering spelen daarin een sleutelrol: wanneer we elkaar ontmoeten, kunnen we van gedachten wisselen en bouwen aan ons ultieme innovatiedoel: de stad als ecosysteem, waar kennis, creativiteit en innovatie worden verzameld en gedeeld om tot de beste en rijkste oplossingen te komen.”
