In een circulaire economie zijn producten en bijhorende bedrijfsprocessen zo ontworpen dat de waarde van producten, onderdelen en grondstoffen zo lang mogelijk behouden blijft en er geen afval ontstaat. De overgang naar een circulair ondernemen in de logistieke keten is in volle gang en kent grote kansen en uitdagingen.
Voor zowel handels- en productiebedrijven als de logistieke sector biedt die transitie grote kansen, waarbij één van de uitdagingen is hoe je als ondernemer alle partijen in de keten weet te verbinden. Tijdens de Werkconferentie Logistiek Beweegt de Circulaire Economie in 2021 noemde professor Jack van der Veen daar een belangrijke voorwaarde voor: ‘get the system in the room’.
Circulair ondernemen doe je samen. Zonder ketenpartners en andere stakeholders bij de organisatie te betrekken ben je bij voorbaat kansloos. Omdat grondstoffen, onderdelen en producten niet alleen richting eindklant bewegen, maar ook retour komen, hebben klanten eveneens de rol van leverancier en leveranciers de rol van klant. Die onderlinge afhankelijkheid maakt dat je elkaar nodig hebt bij het ontwikkelen van een circulair product en businessmodel.
Ken je keten
Stap 1 om iedereen bij elkaar aan tafel te krijgen, is weten wie je moet uitnodigen. Veel bedrijven kennen alleen hun eigen leveranciers en klanten. En soms is dat alleen op transactiebasis. Er is dan geen daadwerkelijke samenwerking of band, want orders worden vrij anoniem geplaatst of in ontvangst genomen. Prijs is vaak het belangrijkste criterium. Wie deze eerste schil (tier 1) niet goed kent en begrijpt, zal nooit in staat zijn de keten aan tafel te krijgen.
Huiswerk
En dat is pas de eerste schil. Hoe zit het met de lagen daaromheen? Zelfs multinationals – die voldoende middelen in de strijd kunnen werpen – hebben moeite om stroomopwaarts verder te kijken dan de schil van leveranciers. Dan stroomafwaarts. Ken je de klant van de klant? Weet je wie de eindgebruiker is? Zo niet, dan is er huiswerk te doen. Voor succesvol ondernemen wil je zoveel mogelijk ketenpartijen aan tafel krijgen. Ook de consument, al is het maar in de vorm van goed marktonderzoek. Daarom is een klantenpanel zo’n gek idee nog niet.
Het is misschien veel werk, maar naast kansen op circulair vlak zijn er nog andere voordelen. Wie zijn keten bij elkaar weet te brengen, kan efficiënter opereren en is minder kwetsbaar voor externe verstoringen. Bovendien ben je voorbereid op Europese verplichtingen op het terrein van due dilligence en sustainability reporting.
Buiten de keten
Tot nog toe wordt er vaak alleen gesproken over traditioneel georganiseerde verticale ketens die min of meer in dezelfde sector opereren. Maar kenmerkend aan circulair ondernemen is juist dat je vaak buiten je eigen branche op zoek gaat naar partners die bijvoorbeeld je reststromen kunnen benutten of gebruikte producten kunnen verwerken. Een samenwerking tussen papierproducenten en wegenbouwers is geen voor de hand liggende. Maar lignine uit hout – een restproduct – is bijvoorbeeld ook in asfalt te gebruiken. Hier kom je alleen met creatief denken en goede research & development achter. Een supply chain lijkt in de circulaire wereld soms meer op een supply web.
Aan tafel? Samen nadenken over circulair ondernemen
Een goed inzicht in de keten wil niet zeggen dat iedereen de uitnodiging accepteert om samen na te denken over circulair ondernemen. Vaak is er veel weerstand. In een later artikel gaan we hier dieper op in. Alvast een geruststelling: in de startfase is het niet nodig om alle ketenschakels bij elkaar te krijgen. Met 1 of 2 partners zijn al veel stappen te zetten en kun je een alliantie smeden die meer partijen aan boord trekken.
Bezoek de lustrumeditie 2022 op 11 oktober
Dit jaar vindt in Utrecht de feestelijke 5e editie van de conferentie plaats, die mede door evofenedex wordt georganiseerd. We kijken naar een aantal ondernemers uit voorgaande jaren om te zien waar ze nu staan. Tijdens de workshops pakken we natuurlijk ook nieuwe cases van ondernemers op.
Wil je inspiratie en concrete ideeën opdoen? Kom dan ook! De toegang is gratis. Inschrijven kan via Lustrumeditie logistiek beweegt de circulaire economie.
