Hoe sluit je aan op een overvol stroomnet? Michiel Roelofs duikt in dit actuele vraagstuk tijdens een lezing op Sunday. ‘Het net zit niet op zijn maximum, met wat creativiteit en goede wil kan veel.’
De dertiende editie van Sunday, het grootste eendaagse evenement voor de zonne-energiesector in Nederland, vindt plaats op maandag 17 april 2023. De bijeenkomst in ReeHorst te Ede wordt georganiseerd door Holland Solar, TKI Urban Energy, TNO, Solliance en NWO. Roelofs, medeoprichter en managing director van Emmett Green, is een van de speakers. Zijn bedrijf richt zich op advisering, engineering, financiering en de ontwikkeling van energy hubs, startte 4,5 jaar geleden en telt inmiddels 25 mensen.
Illusie
‘Die medewerkers weten waarvoor ze het doen’, stelt Roelofs. ‘We maken ons grote zorgen om het milieu, opwarming van de aarde en het teruglopen van biodiversiteit. De energietransitie is een van de belangrijke oplossingen en die moet versnellen. Wij willen daaraan bijdragen. Onze focus ligt daarbij op de groene energie die we produceren zo veel mogelijk local-for-local gebruiken – flexibiliteit creëren en vraag en aanbod bij elkaar brengen – dan zijn we goed bezig. Dat moet je sturen en organiseren. Het realiseren van energy hubs, regionale hotspots waar bijvoorbeeld de productie van zond en wind, opslag en conversie en grootschalig gebruik door consumenten of industrie bij elkaar komen, is daarbij zeer kansrijk. Maar het is ook complex. Onze projecten hangen aan elkaar van ingewikkelde technologie, heel veel details en een miljoen euro is niks. Maar met de juiste kennis en structuur zijn businesscases goed te maken.’
Theoretische maximum
Het Nederlandse stroomnet zit vol. Op vele plekken is het aansluiten van grootschalige wind- en zonneparken niet mogelijk. Die congestieproblematiek geldt ook aan de vraagzijde, bijvoorbeeld bij uitbreiding en nieuwbouw van bedrijven. Dat legt een grote druk op de energietransitie en het is niet goed voor de BV Nederland. ‘De consequenties zijn dus groot’, aldus Roelofs. ‘Maar is het wel echt zo dat we op ons maximum zitten? Ik vind van niet; er is nog heel veel onbenutte ruimte. Bij aansluiting op het elektriciteitsnet spreek je een bepaalde contractwaarde af, voor injectie of afname. Die wordt voor je gereserveerd. Is het theoretische maximum van het stroomnet bereikt dan is er nog nauwelijks iets mogelijk. In werkelijkheid zijn er slecht enkele piekmomenten waarbij de netcapaciteit wordt overschreden.’
Zitten slapen
Hoe is Nederland in deze situatie beland? ‘Ik denk dat het ons een beetje is overkomen; de snelheid van de energietransitie en niet goed doordenken over gevolgen en oplossingen’, aldus Roelofs. ‘Netbeheerders worden nu opgejaagd en krijgen veel verwijten, maar zij hebben natuurlijk een wettelijke taak en regels waaraan ze zich moeten houden. Ook de overheid heeft dus zitten slapen als het gaat om ruimtelijke ordening en het regisseren van ruimte voor energie. Het goede nieuws is dat er nu wat beweging in de regelgeving lijkt te komen met het oog op een efficiëntere benutting van ons stroomnet. En de technologische ontwikkelingen staan ook niet stil. Ik ga op de Sunday in op een aantal creatieve en nieuwe mogelijkheden voor aansluiting op een overvol stroomnet.’
Stroperig proces
Grote batterijsystemen bij zonneparken plaatsen, mag volgens Roelofs weliswaar niet direct onder de noemer creatief en nieuw vallen, maar in Nederland wordt het nog nauwelijks gedaan. De noodzakelijke capaciteit van systemen is groot, ze zijn duur, een verdienmodel vergt meer dan inzetten op peakshaving. Roelofs spreekt tevens over een gebrek aan kennis en ervaring. Daardoor vinden gemeenten vergunningverlening bijvoorbeeld lastig en kan dit een stroperig proces zijn. Bovendien, zo stel Roelofs, het is niet altijd een haalbare oplossing, onder andere omdat laden uit het net en ontladen niet op iedere gewenst moment
Onderbelicht
Roelofs: ‘Tijdens mijn lezing zal ik tevens ingaan op aanvullende en alternatieve acties zoals direct aansluiten op verbruikers, bijvoorbeeld woonwijken en bedrijven. Daarbij zijn de voordelen die schuilen in het omzetten van groene stroom in warmte, bijvoorbeeld met behulp van warmtepompen en elektrische boilers, absoluut nog onderbelicht. Ik bespreek ook de kansen en uitdagingen met betrekking tot gesloten distributiesystemen – een privaat elektriciteitsnet waarop bijvoorbeeld zonne-energie- en energieopslagsystemen kunnen worden aangesloten zoals wij nu met een aantal partners in Groningen realiseren. Daarnaast komen de mogelijkheden van capaciteitsbeperkingscontracten (CBC) en groepscontracten aan de orde. Bij die laatste kunnen ondernemingen van elkaars netwaarde gebruikmaken. Ook dit fenomeen is nog te onbekend en mag meer worden benut.’
Programma
Naast een plenaire keynote en paneldiscussie kent de Sunday dit jaar 2 keer een ronde van 4 parallelsessies. In de presentaties tijdens de parallelsessie gaan onderzoekers en ondernemers onder meer in op hoe de zonnecellen – en daarmee de zonnepanelen – van de toekomst eruit kunnen gaan zien. Meer informatie over deze parallelsessies vindt men hier zodat eenieder zijn eigen programma van de dag kan samenstellen. Alle sprekers en het volledige programma zijn via de website te raadplegen.
